രണ്ടാമത്തെ ദിനോസർ നവോത്ഥാനം.

"രാജ മൂക്ക്?". Rhinorex condrupus എന്ന ശാസ്ത്രനാമമുള്ള ഈയിടെ കണ്ടെത്തിയ ഒരു ഹാഡ്രോസോറിന് നൽകിയ പേരാണ് ഇത്. ഏകദേശം 75 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ക്രിറ്റേഷ്യസിൻ്റെ അവസാനത്തെ സസ്യങ്ങൾ ഇത് ബ്രൗസ് ചെയ്തു.
മറ്റ് ഹാഡ്രോസോറുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, റിനോറെക്സിന് അതിൻ്റെ തലയിൽ അസ്ഥിയോ മാംസളമായ ചിഹ്നമോ ഇല്ലായിരുന്നു. പകരം, അതിന് ഒരു വലിയ മൂക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. കൂടാതെ, മറ്റ് ഹാഡ്രോസോറുകളെപ്പോലെ പാറക്കെട്ടിനുള്ളിലല്ല, ബ്രിഗാം യംഗ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ ഒരു പിൻമുറിയിലെ ഷെൽഫിലാണ് ഇത് കണ്ടെത്തിയത്.

പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ദിനോസർ ഫോസിൽ വേട്ടക്കാർ പിക്കും കോരികയും ചിലപ്പോൾ ഡൈനാമൈറ്റും ഉപയോഗിച്ച് അവരുടെ ജോലികൾ ചെയ്തു. ഓരോ വേനൽക്കാലത്തും അവർ എല്ലുകൾക്കായി ടൺ കണക്കിന് പാറകൾ വെട്ടിയെടുത്ത് പൊട്ടിച്ചു. സർവ്വകലാശാല ലബോറട്ടറികളും പ്രകൃതി ചരിത്ര മ്യൂസിയങ്ങളും ഭാഗികമോ പൂർണ്ണമോ ആയ ദിനോസർ അസ്ഥികൂടങ്ങൾ കൊണ്ട് നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഫോസിലുകളുടെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗം, പെട്ടികളിലും പ്ലാസ്റ്റർ കാസ്റ്റുകളിലും സൂക്ഷിക്കുന്നു. അവരുടെ കഥകൾ പറയാൻ അവർക്ക് അവസരം ലഭിച്ചിട്ടില്ല.

ഈ അവസ്ഥയാണ് ഇപ്പോൾ മാറിയിരിക്കുന്നത്. ചില പാലിയൻ്റോളജിസ്റ്റുകൾ ദിനോസർ ശാസ്ത്രത്തെ രണ്ടാം നവോത്ഥാനത്തിന് വിധേയമാക്കുന്നതായി വിവരിക്കുന്നു. ദിനോസറുകളുടെ ജീവിതത്തെയും കാലത്തെയും കുറിച്ച് ആഴത്തിലുള്ള ഉൾക്കാഴ്ചകൾ നേടുന്നതിന് പുതിയ സമീപനങ്ങൾ സ്വീകരിക്കുന്നു എന്നതാണ് അവർ അർത്ഥമാക്കുന്നത്.

റിനോറെക്‌സിൻ്റെ കാര്യത്തിലെന്നപോലെ, ഇതിനകം കണ്ടെത്തിയവ നോക്കുക എന്നതാണ് ആ പുതിയ സമീപനങ്ങളിലൊന്ന്.
1990-കളിൽ റിനോറെക്‌സിൻ്റെ ഫോസിലുകൾ ബ്രിഗാം യങ് യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയിൽ നിക്ഷേപിക്കപ്പെട്ടു. അക്കാലത്ത്, പാലിയൻ്റോളജിസ്റ്റുകൾ ഹാഡ്രോസോർ തുമ്പിക്കൈ അസ്ഥികളിൽ കാണപ്പെടുന്ന ചർമ്മത്തിൻ്റെ ഇംപ്രഷനുകളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പാറകളിൽ ഇപ്പോഴും ഫോസിലൈസ് ചെയ്ത തലയോട്ടികൾക്ക് കുറച്ച് സമയം മാത്രമേ അവശേഷിക്കുന്നുള്ളൂ. തുടർന്ന്, രണ്ട് പോസ്റ്റ്ഡോക്ടറൽ ഗവേഷകർ ദിനോസർ തലയോട്ടി നോക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. രണ്ട് വർഷത്തിന് ശേഷം, റിനോറെക്സ് കണ്ടെത്തി. പാലിയൻ്റോളജിസ്റ്റുകൾ അവരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പുതിയ വെളിച്ചം വീശുകയായിരുന്നു.
നെസ്ലെൻ സൈറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന യൂട്ടയിലെ ഒരു പ്രദേശത്ത് നിന്നാണ് റിനോറെക്സ് ആദ്യം കുഴിച്ചെടുത്തത്. നെസ്ലെൻ സൈറ്റിൻ്റെ വളരെക്കാലം മുമ്പുള്ള പരിസ്ഥിതിയെക്കുറിച്ച് ജിയോളജിസ്റ്റുകൾക്ക് വ്യക്തമായ ചിത്രം ഉണ്ടായിരുന്നു. പുരാതന കടലിൻ്റെ തീരത്തിനടുത്തായി ശുദ്ധജലവും ഉപ്പുവെള്ളവും കൂടിച്ചേർന്ന ഒരു അഴിമുഖം, താഴ്ന്ന പ്രദേശമായിരുന്നു അത്. എന്നാൽ 200 മൈൽ അകലെയുള്ള ഉൾനാടൻ ഭൂപ്രദേശം വളരെ വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു. മറ്റ് ഹാഡ്രോസോറുകൾ, ക്രെസ്റ്റഡ് ഇനം, ഉള്ളിൽ കുഴിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. നേരത്തെയുള്ള പാലനൻ്റോളജിസ്റ്റുകൾ പൂർണ്ണമായ നെസ്ലെൻ അസ്ഥികൂടം പരിശോധിക്കാത്തതിനാൽ, അതും ഒരു ക്രസ്റ്റഡ് ഹാഡ്രോസോറാണെന്ന് അവർ അനുമാനിച്ചു. ആ അനുമാനത്തിൻ്റെ ഫലമായി, എല്ലാ ക്രെസ്റ്റഡ് ഹാഡ്രോസറുകൾക്കും ഉൾനാടൻ, അഴിമുഖ വിഭവങ്ങൾ തുല്യമായി ചൂഷണം ചെയ്യാൻ കഴിയുമെന്ന നിഗമനത്തിലെത്തി. പാലനോട്ടോളജിസ്റ്റുകൾ ഇത് വീണ്ടും പരിശോധിച്ചതിന് ശേഷമാണ് ഇത് യഥാർത്ഥത്തിൽ റിനോറെക്സ് ആണെന്ന് മനസ്സിലായത്.

ക്രിറ്റേഷ്യസ് കാലഘട്ടത്തിലെ ഒരു പുതിയ ഇനം റിനോറെക്സ് ആണെന്ന് കണ്ടെത്തുന്ന ഒരു പസിലിൻ്റെ കഷണം പോലെ. "കിംഗ് നോസ്" കണ്ടെത്തുന്നത് വ്യത്യസ്ത ഇനം ഹാഡ്രോസറുകൾ വ്യത്യസ്ത പാരിസ്ഥിതിക ഇടങ്ങൾ നിറയ്ക്കാൻ പൊരുത്തപ്പെടുകയും പരിണമിക്കുകയും ചെയ്തുവെന്ന് കാണിച്ചു.
പൊടിപിടിച്ച സംഭരണികളിലെ ഫോസിലുകളെ കൂടുതൽ സൂക്ഷ്മമായി നിരീക്ഷിക്കുന്നതിലൂടെ, പാലിയൻ്റോളജിസ്റ്റുകൾ ജീവൻ്റെ ദിനോസർ വൃക്ഷത്തിൻ്റെ പുതിയ ശാഖകൾ കണ്ടെത്തുന്നു.

——— ഡാൻ റിഷിൽ നിന്ന്